Topuk ağrısının başlıca nedenlerinden biri olan plantar fasiit en sık görülen ortopedik şikayetlerdendir. Ayakaltındaki kemeri oluşturan ‘plantar fasya’ adı verilen kas tendon yapısının, topuk kemiğine yapıştığı bölgedeki iltihabi reaksiyonudur.
Plantar Fasiit Nedir?
Plantar Fasiit neden oluşur?
Ayak kavisini destekleyen, şok emici görevi gören, ayağın tabanındaki kasları saran, plantar fasya yürümeye yardımcı bir yapıdır. İşte yıllar içinde oluşan zorlanma fasyada iltihaplanmaya sebep olur. Sert zeminde uzun süre yürümek, uzun mesafe koşmak, uzun süre ayakta durmak, çıplak ayakla koşmak veya yürümek, plantar fasiit oluşumunu tetikler. Aşırı içe basma, yüksek ayak arkı, sıkılaşmış baldır kas grubu, yanlış ayakkabı seçimi, ayak tabanını zorlayıcı mesleklerle uğraşı ( askerler, profesyonel sporcular), aşırı kilo da bu rahatsızlığın nedenleri arasındadır. Aşırı kilo nedeniyle plantar fasya ligamanlarında (bağlarında) meydana gelen basınç artar. Artan basınç nedeniyle plantar fasiit oluşma riski de artar. Özellikle gebelerin son aylarında sıklıkla plantar fasiit sorunu ile karşılaşması bundandır.
Plantar Fasiit belirtileri nedir?
Genellikle sabahları yataktan kalkıp ilk yürümeye başlandığında topuk ağrısı hissedilir. Yine uzun süre dinlendikten sonra ayağa kalkıp yürümeye başlayınca ağrı tekrarlar. Fakat bir müddet yürüdükten sonra, adeta ayak ısındıktan sonra, ağrı yavaş yavaş hafifler ve kaybolur. Topuk altında künt bir ağrıya neden olan plantar fasiit, yanma ve sızı hissine de neden olabilir. Plantar fasiit ağrısı zaman içinde her geçen gün kendini daha çok hissettirebilir. Plantar fasiit tek taraflı olarak görülebileceği gibi her iki ayakta da oluşabilir gelebilir.
Plantar Fasiit nasıl tedavi edilir?
Plantar fasit en sık topuk ağrısı nedeni olsa da başarılı bir tedavi için diğer topuk ağrısı nedenlerinden ayırımı yapılmalıdır. Topuk yastıkçığı sendromu, tarsal tünel sendromu, baxter nöroma (lateral plantar sinirin ilk dalı olan inferior calcaneal sinirin sıkışması), aşil tendiniti gibi. Doğru teşhis konmazsa uygulanan tedaviler ile ağrı geçmeyecektir.
Plantar fasiit tedavisinde öncelikle koruyucu tedavi yöntemleri uygulanır. Yumuşak tabanlı ve kavis desteği olan ayakkabı veya tabanlık kullanımı önerilir. Hastanın her koşulda yalın ayak yürümekten kaçınması ve uzun süren aktivitelerde bulunmaması tavsiye edilir. Plantar fasit tedavisinde evde yapılabilecek germe egzersizleri ağrının azalmasında fayda sağlar. Ağrı ve iltihabı azaltmak için ilaç tedavisi ve buz uygulamaları verilir.
Uzun süren ve inatçı plantar fasiit tedavisinde çeşitli girişimsel tedaviler kullanılabilir. Bunlar:
- ESWT (Extracorporeal Wave Therapy) şok dalga tedavisi
- RF ablasyon: Lokal anestezi ile topuk ağrısına sebep olan plantar fasya gevşetilir veya sinir yakılır.
- Açık Plantar fasitomi: Diğer tedavilere cevap alınamayan hastalarda tercih edilse de nadiren gerekli olmaktadır. Başarı oranı % 70-80 civarındadır.
ESWT (Extracorporeal Wave Therapy) şok dalga tedavisi
Kortizon Enjeksiyon
