Diz eklemi; İç yarı, dış yarı ve diz kapağı ile diz arasındaki eklem olmak üzere üç kompartmandan oluşmaktadır. Eklemin iç veya dış yarısı aşındığında bu bölgenin protezle kaplanmasına kısmi protez ameliyatı denir.
Diz aşınmasının (kireçlenmenin) erken döneminde sadece dizin bir kısmı aşınabileceği gibi, bacaklarda şekil bozukluğu olması durumunda ekleminin sadece iç veya dış yarısı aşınabilmektedir. Genellikle toplumumuzda bacaklarda içe çarpıklık (O bacak şekli) daha sık olduğu için diz iç yarısının aşınması daha sık görmekteyiz. Nadiren de X bacak şekline sahip hastaları görüyoruz ve bu durumda ise dış yarı da erken aşınmaktadır.
Kısmi diz protezi ameliyatında total diz ameliyatından farklı olarak dizin sadece aşınmış kısmına müdehale edilir, diğer yarısı ve orta kısımda bulunan çapraz bağlara müdahale edilmez.
Eklemin aşındığı erken dönem, yani 50-60 yaş arası hastalar veya sadece eklemin iç kısmının aşındığı ileri yaş hastalar kısmi diz protezi için uygun adaylardır.
Bacakta şekil bozukluğuyla beraber kısmi aşınması olan dizlerde ameliyat daha fazla geciktirilirse, dizin geri kalan sağlam kısmıda hızla aşınacağından kısmi protez şansı ortadan kalkar. Bu hastalara total protez ameliyatı gerekir.
Bugün modern tasarımların gelişimi ve cerrahi tekniğin iyi yapılması sayesinde kısmi diz protezinin 10 yıllık sağ kalımı %90 ‘lara ulaşmıştır. Sağ kalımın uzun olmasında cerrahi tekniğin iyi olması çok önmelidir. Çünkü kısmi diz protezinde yapılan hatalar dizin diğer yarısının sağlam olması nedeniyle diz tarafından tolere edilmez. Günümüzde bu problemi ortadan kaldırmak için robotik sitemlerde geliştirilmiştir.
Dizde kireçlenme (artroz) şikayetleri ile başvuran hastalar muayene ve film ile değerlendirilir. Gerekirse hekiminiz dizin diğer kısmının normal olduğunu anlamak için değişik pozisyonlarda film veya MRI isteyebilir. Yinede son karar ameliyatta verilir. Kısmi diz protezi için yapılan kesiden dizin kalan kısmı görülerek karar kesinleştirilir. Ameliyat sırasında nadiren dizin diğer kısmınında hasarlı olduğu görülüp, kesip 2 cm daha uzatılarak total diz protezine geçilebilir.
Hastalar ameliyattan bir gün sonra ayağa kalkabilir tam yük vererek yürüyebilirler. Bir el desteği ile kısa yürüyüşler yapabilirler.
Hastalar ameliyattan bir gün sonra ayağa kalkabilir tam yük vererek yürüyebilirler. Bir el desteği ile kısa yürüyüşler yapabilirler.
Ortalam 3 gün sonra hastalar evine taburcu edilirler.
Ani dönme ve sıçrama gerektirmeyen yüzme, bisiklet, golf, bovling gibi sporlar yapılabilir. Müsabakalı ve atlamalı sporlar önerilmez.
Ofis çalışanları için 6 hafta sonra işlerine dönmesi mümkündür. Ağır işlerde çalışanların protezi erken gevşetme riski mevcuttur.
Ameliyattan 6 hafta sonra araç kullanımına izin verilebilir. Burada önemli olan ani durma gerektiğinde pedala basabilecek bacak gücüne sahip olmaktır.
1. enfeksiyon: total diz protezine göre daha düşük olup %1’in altındadır.
2. çıkık oluşumu: eklem yüzeyi hareketli olan kısmi diz protezlerinde gelişebilen bir komplikasyondur. Bağ dengelerinin iyi sağlanmaması, ön çapraz bağın sağlam olmaması ve hastanın istenmeyen hareketleri yapması vu duruma sebep olabilir.
3. erken aşınma: hastanın dizini kullanımına veya protez ameliyat tekniğinin yetereli kalitede olmamasına bağlı olarak erken gelişebilir.
4. dizde ağrı ve sertlik: erken dönemde yürümeye başlarken dizde bir tutukluk görülebilmektedir. Zamanla tutukluğun devam etmesi ve ağrıların giderek artması kısmi diz protezinden total proteze geçmeyi zorunlu kılabilir.
5. kırık gelişimi
6. diz kapağı çıkığı
7. bacaklarda pıhtı oluşumu
8. damar sinir ve bağ yaralanmaları