“Kemik Ameliyatı Ağrılarından Korkmayın”
Ameliyat kadar ameliyat ağrısı da kaçınılmaz bir gerçek. Çünkü ameliyat ve sonrası ağrılar hastaların kâbusu arasında geliyor. Özellikle ortopedi ameliyatları sonrası kemik ağrıları dayanılmaz bir hal alabiliyor. Ancak modern tıpta artık bunun da bir çözümü var. Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Prof. Dr. Levent Altınel, ağrı kontrolü uygulaması sayesinde “Daha konforlu ve ağrısız diz protezi ameliyatları artık mümkün” diyor.
Ağrı tarifi zordur ve ağrıyı sadece hastanın kendisi hisseder. Hissedilen ağrının şiddetinin ifadesi kişiden kişiye farklılık gösterdiği gibi, hastanın ağrısını ifade ettiği sağlık personelinin de bunu anlaması, empati kurması zordur. İşte bu sebeplerden dolayı özellikle ameliyat sonrası ağrıları anlamanın ve önlemenin bir nevi sanat olduğunu söyleyen Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Prof. Dr. Levent Altınel, günümüzde ağrının iyi takibi ve ağrı kontrolünü sağlayacak yöntem ve cihazların kullanılması sayesinde, rahat bir ameliyat geçirilmesi ve sonrasında da hızlı bir iyileşmenin mümkün olduğunu söylüyor.
Ağrı Cetvelleri ile Ölçümleme…
Yapılan herhangi bir cerrahi uygulamanın daima ağrı verici ve rahatsız edici olduğunu belirten Levent Altınel, özellikle ameliyat sonrası hastanın ağrısının olup olmadığı varsa derecesinin saptanmasında ağrı cetvellerini kullandıklarını belirtti. Bu cetvelde ağrı, hiç ağrının olmaması 0 puan ile çok şiddetli olması 10 puan arasında olmak üzere derecelendirilir. Hastadan ağrısını sayı olarak ifade etmesi istenir. Hafif ağrılarda basit ağrı kesiciler yapılırken şiddetli ağrılarda daha güçlü morfin türevi ağrı kesiciler kullanılır. Ağrı zaman zaman artıp azalır, bu değişkenlik hastaya ağrısı aralıklı olarak sorularak ağrı şiddeti belirlenir. Böylece ağrı şiddeti düzenli ve doğru olarak tespit edilmiş olur. Bu tespit sayesinde hafif ağrılarda basit ağrı kesiciler yapılarak, sürekli morfin gurubu ilaçların kullanımı azaltılır.”
Ağrı Korkusuna Son…
En can sıkan, en şiddetli ve en dayanılmaz ağırlar sıralamasında başı çeken kemik ağrısıyla özellikle ameliyat sonrası baş etmenin ameliyat kadar önemli olduğuna ve iyi bir hekimin sadece doğru bir ameliyat değil ameliyat öncesi ve sonrasında hastanın ağrı kontrolünü de sağlaması gerektiğini belirten Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Prof. Dr. Levent Altınel, “Özellikle diz protezi ameliyatları öncesinde hastalarımda karşılaştığım en büyük sorunların başında ‘ağrı korkusu’ geliyor. Çünkü insanlar yaşayacağı ağırlardan dolayı ciddi bir kaygı içinde oluyor, hatta bu durum psikolojik sorunlara kadar da gidebiliyor. Ameliyattan değil ameliyat sonrası yaşayacağı ağrıdan korkan, sırf bu yüzden ameliyat olmaktan kaçınan hastalarım oldu. Ameliyatın başarısı kadar ağrı konusunda hastaya olan yaklaşım da çok önemli. Ben ağrı konusuna çok önem veriyorum ve hastalarımla korkularını yenmeleri için daha olayın başında ağrıyı nasıl alt edeceğimiz konusunda detaylı bilgi vererek onları rahatlatıyorum. Ameliyat için yattıklarında da gerekli tüm uygulamaları ameliyat öncesinde ve sonrasında uygulayarak daha konforlu ve daha az ağrısız bir ameliyat geçirmelerini sağlıyorum” diyor.
Ağrıları gidermek için birçok ilaç ve farklı uygulamaların da olduğunu belirten Levent Altınel, maksimum fayda ve minimum yan etki oluşturmayı amaçladıkları ağrı tedavisinde özellikle ameliyat öncesi ağrı başlamadan uygulamanın yapılması gerektiğini belirtiyor. Levent Altınel, ağrıyla baş etmede kullandıkları yöntem ve uygulamalar hakkında şu önemli bilgileri de veriyor, “Ağrı başladığında durdurmak zordur. Ameliyatın ağrılı bir işlem olduğu aşikardır. Dolayısıyla ağrı tedavisi daha ağrıyı hissetmeden başlanmalıdır. Ameliyat öncesi damardan yapılan parasetamol gurubu ilaçlar ağrıyı başlamadan hafifletmek içindir. Ameliyat sonunda ağrı kaynağı olacak diz içinin farklı bölgelerine morfin bulunan bir karışım enjekte edilerek ameliyat sonrası 24 saat ağrı düzeyinin hafiflemesi sağlanabilir. Ayrıca Epidural anestezi uygulaması ve bu sırada hastanın beline epidural katater konması hem ameliyatta hem de ameliyat sonrası ağrının ortadan kaldırılmasında etkin olmaktadır. Bele yerleştirilen kataterden morfin uygulaması sayesinde ameliyat sonrası hastalar günü rahat geçirebilirler.”
Ağrı Butonu İle Kontrol…
Ağrıyla baş etmek için artık çok fazla uygulamanın olduğunun altını çizen Levent Altınel, özellikle diz protezi ameliyatlarında ağrı kaygısı, ağrı korkusu yaşayan hastalarında uyguladıkları ve ciddi bir başarı aldıkları ‘ağrı butonu’ hakkında şunları söylüyor: “Yine ameliyat sonrası epidural katater veya damar yoluna takılan hasta kontrollü ağrı (PCA) cihazları ile özellikle ilk günleri çok ağrılı olan diz protezi ameliyatları hafif ağrılarla atlatılabilmektedir. PCA cihazı hastaya düzenli olarak belli miktarda ağrı kesici verir. Ağrı düzeyinin yükselmesine müsaade etmez. Hastanın hareketleri sonrasında ağrı artışı olması durumunda cihaza bağlı olan ve hastaya verilen bir buton sayesinde hasta ağrı hissettiğinde butona basarak kendisine ek dozda ağrı kesici verir. Böylece adeta kendi ağrısını kendisi keser. Bu yöntemde, zaman zaman ağrı kesici yapılarak ağrının kesilmeye çalışılmasından farklı olarak ağrının hiç artmasına fırsat verilmediği için şiddetli ağrılar oluşmaz. Oluşan ağrıyı hisseden hasta hemşireye haber verip ağrı kesici istemek yerine butona basarak ağrısını kendisi kontrol altına alır.”
